لذت برنامه نویسی

شرکت RedHat تصمیم به سرمایه گذاری بر روی Fedora Core کرد و نسخه های جدید لینوکس RedHat که به نام RedHat Enterprise معرفی شدند بر پایه و اساس Fedora Core بنا شدند. البته فراموش نکنید که حمایت کننده و پشتیبان لینوکس Fedora Core شرکت RedHat است. نام Fedora Core از یک لینوکس قدیمی تر به نام Fedora که یک پروژه داوطلبانه بود و برای تولید کردن نرم افزار برای سیستم عامل لینوکس RedHat بکار می رفت ، گرفته شد. لوگویی که برای لینوکس Fedora Core انتخاب شد نیز برگرفته ای از لوگوی Shadowman سیستم عامل لینوکس RedHat بود.

شخصی به نام وارن توگامی ( Warren Togami ) در سال 2002 پروژه لینوکس Fedora را به عنوان یک پروژه دانشجویی شروع کرد ، هدف اصلی از ایجاد چنین پروژه ای فراهم کردن امکانی برای استفاده از بسته های نرم افزاری RedHat برای دیگران بود که در قالب یک مجموعه تکی شما قادر بودید نرم افزارهای مرتبط با این سیستم عامل را که به خوبی تست و آزمایش شدند را پیدا کنید ، توسعه دهید و استفاده کنید.

تفاوت اصلی در بین لینوکس Fedora و لینوکس RedHat در این بود که پروژه لینوکس Fedora برخلاف لینوکس RedHat یک پروژه داوطلبانه و عمومی محسوب می شد اما RedHat یک محصول تجاری و برنامه نویس های ان نیز مختص شرکت RedHat بودند. در نهایت پروژه لینوکس Fedora Core باعث مجذوب کردن کاربرانش شد و به سرعت انتشار یافت و مهمترین دلیل پیشرفت آن سیستم Collaborative یا همکاری بود که ذاتا در نرم افزارهای Open Source وجود دارد. فراموش نکنید که Fedora در واقع شما را باید به یاد شرکت Red Hat بیندازد.

تفاوت Fedora Core و Fedora Extra در چیست ؟

قبل از معرفی Fedora 7 از Fedora به عنوان Fedora Core نام برده می شد ، در واقع Fedora سیستم عامل بود و Core که به آن اضافه می شد به این معنا بود که بسته های نرم افزاری به آن اضافه شده اند و Fedora Core به معنی لینوکس Fedora به همراه بسته های نرم افزاری هسته سیستم عامل یا Core Packages بود که با همدیگر تشکیل Fedora Core را می داند. Fedora Core در بدو نصب شدن بر روی سیستم شما ، بسته های نرم افزاری اولیه ای را در خود داشت که نیازهای اولیه استفاده از یک سیستم عامل را فراهم می کرد ، علاوه بر این بسته های نرم افزاری ، بسته های نرم افزاری که درون DVD یا CD این سیستم عامل نیز وجود داشتند نیز به همراه سیستم عامل قابل نصب بودند

البته تمامی این بسته های نرم افزاری توسط برنامه نویسان شرکت Red Hat نگهداری می شدند. Fedora را شاید به نام Fedora Extra هم شنیده باشید ، هر گاه اسمی از Fedora Core شنیدید یعنی بسته های نرم افزاری که در این سیستم عامل وجود دارند بر روی DVD خود محصول وجود دارند اما زمانیکه صحبت از Fedora Extra می شود یعنی بسته های نرم افزاری که در این سیستم عامل نصب می شوند بر روی DVD نصب آن وجود ندارند و شما باید از محل های دیگری بسته های نرم افزاری را دانلود و نصب کنید.

در واقع Fedora Extra یعنی بسته های نرم افزاری Third Party ای که به غیر از شرکت سازنده و توسط انجمن های برنامه نویسی مختلف نوشته شده اند. بنابراین تا الان متوجه شدید که در لینوکس Fedora ما دو نوع Repository نصب نرم افزار داریم که یکی از آنها Core است که توسط شرکت سازنده تولید می شود و دیگری Extra است که توسط برنامه نویسان داوطلب و انجمن های داوطلب نوشته و ارائه می شوند.

معماری فنی سیستم عامل لینوکس Fedora

سیستم عامل لینوکس Fedora یک سیستم عامل است که ذاتا بر اساس و پایه Linux Kernel نوشته شده است و از توزیع های دیگر لینوکس برداشت نشده است ، این سیستم عامل در کشور ایالات متحده آمریکا تولید شده است و از لحاظ فنی معماری های armhfp ، i686 ، x86 و x64 را پشتیبانی می کند. این سیستم عامل از دسکتاپ های Awesome, Cinnamon, Enlightenment, GNOME, KDE, LXDE, MATE, Openbox, Ratpoison, Xfce پشتیبانی می کند. لینوکس Fedora از مجوزها یا لایسنس های حاکم بر نرم افزارهای Open Source پشتیبانی می کند و بصورت کاملا رایگان و Open Source در اختیار همگان قرار گرفته است و در این راه در نوع خود در میان بهترین و محبوب ترین توزیع های لینوکس قرار گرفته است.

دسکتاپ پیشفرضی که در Fedora وجود دارد GNOME است و رابط پیشفرض آن با سیستم عامل نیز GNOME Shell نام دارد. لینوکس Fedora در توزیع های مختلفی ارائه شده است که آنها را به نام Fedora Spins می شناسیم. لینوکس هایی که با عنوان Fedora Spin ارائه می شوند در واقع لینوکس هایی با بسته های نرم افزاری مختلف برای نیازهای مختلف هستند که از آن جمله می توانیم به لینوکس های تخصصی Fedora برای حوزه های بازی ، امنیت ، طراحی ، محاسبات علمی و رباتیک اشاره کنیم. جالب اینجاست بدانید که پدر لینوکس دنیا ، یعنی لینوس توروالدز علاقه خاصی به این سیستم عامل داشت و بر روی اکثر کامپیوترهای خود Fedora نصب کرده بود.

Fedora چرخه حیات نسبتا کوتاهی دارد و تقریبا هر 6 ماه یکبار یک بروز رسانی جدید از این سیستم عامل را شاهد هستیم. این موضوع برای برنامه نویسان و کاربران یک نعمت است اما برای سازمان هایی که بر روی یک محصول سرمایه گذاری می کنند کمی مشکل ساز است ، سازمان ها معمولا به دنبال محصولاتی می گردند که کمی ثبات و پشتیبانی طولانی مدت تر داشته باشد. کاربران Fedora می توانند با استفاده از ابزاری به نام FedUp نسخه قبلی Fedora ی خود را به نسخه جدیدتر ارتقاء دهند.

در Fedora هم مانند RedHat Enterprise از بسته های نرم افزاری و سیستم مدیریت بسته های نرم افزاری RPM استفاده می شود. امنیت نیز یکی دیگر از مسائلی است که در لینوکس Fedora حائر اهمیت است و به همین دلیل یک قابلیت امنیتی به نام Security Enhanced Linux که قابلیت پیاده سازی انواع و اقسام Policy های امنیت از جمله Mandatory Access Control ها را دارد درون لینوکس Fedora تعبیه شده است.

Fedora در انواع و اقسام روش ها توزیع می شود که از جمله مهمترین های آن ها می توانیم به Full Distribution بر روی DVD که یک Image کامل از خود سیستم عامل لینوکس Fedora به همراه بسته های نرم افزای آن است اشاره کنیم ، همچنین لینوکس Fedora بصورت Live نیز وجود دارد که شما می توانید ابتدا DVD آن را تهیه کنید و سپس بر روی Live USB آن را نصب کرده و استفاده کنید.Live USB را شما می توانید از روی سورس اصلی Fedora با استفاده از ابزاری به نام Fedora Live USB Creator ایجاد کنید.

این سیستم عامل از معماری های armhfp ، i686 ، PowerPC و x86 64 پشتیبانی می کند و نرم افزار دسکتاپ پیشفرض آن Unity ( هیچ ربطی به نام کاربریم نداره باور کنید D: ) می باشد. یکی از ویژگی های بسیار جالب سیستم عامل لینوکس توزیع Ubuntu این است که این سیستم عامل در طبقه بندی های تازه واردها ، دسکتاپ ها ، سرورها و حتی سطوح میانی کاربران بصورت همزمان می تواند قرار بگیرد و این برای یک سیستم عامل فاکتور بسیار مثبتی است.

اما بصورت کلی ما از Ubuntu به عنوان یک محصول دسکتاپ بسیار قوی یاد می کنیم و کمتر از این سیستم عامل به عنوان سرور استفاده می شود ، هر چند قابلیت تبدیل شدن به سرور را دارد اما لینوکس کارهای تازه وارد معمولا از این سیستم عامل به عنوان سرور استفاده می کنند. Ubuntu به عنوان یک محصول قوی در حوزه دسکتاپ سیستم عاملی رایگان است که هم بصورت Community و هم بصورت تجاری و حرفه ای پشتیبانی می شود.

Community ای که برای Ubuntu ایجاد شده است بر اساس ایده و ساختار GNU بنا نهاده شده است و همانطور که انتظار می رود هدف این Community این است که نرم افزار باید بصورت رایگان در دسترس افراد قرار بگیرد و کاربران بایستی بتوانند از انها براحتی استفاده کنند و آنها را برای زبان خود بومی سازی کنند و همچنین بتوانند هر تغییری که دوست داشتند در سورس نرم افزارها ایجاد کنند. واژه Ubuntu یک واژه قدیمی آفریقایی است و به معنی انسانیت به دیگران یا Humanity To Others می باشد. با معرفی شدن Ubuntu در واقع یک روح جدید در صنعت نرم افزار در دنیا به وجود آمد. شرکت سازنده Ubuntu یک شرکت انگلیسی به نام Canonical Ltd بود که توسط یک تبعه آفریقای جنوبی به نام Mark Shuttleworth مدیریت می شد. درآمد این شرکت از طریق ارائه خدمات پشتیبانی مربوط به سیستم عامل Ubuntu تامین می شود.

معرفی قابلیت های Ubuntu

همانطور که اعلام کردیم سیستم عامل Ubuntu یک سیستم عامل محبوب دسکتاپ است ، اگر این سیستم عامل را بصورت پیشفرض نصب کنید انواع و اقسام نرم افزارها بصورت رایگان در آن وجود دارند که از آن جمله می توان به LibreOffice ، Firefox ، Thunderbird ، Transmission و همچنین یک سری بازی ساده از قبیل Sudoku و شطرنج اشاره کرد.بسیاری از نرم افزارهایی که برای Ubuntu نوشته شده اند در نصب پیشفرض یا Default Installation وجود ندارند اما شما می توانید براحتی آنها را از وب سایت پشتیبانی نرم افزارهای Ubuntu دانلود و نصب کنید.

برای اینکار کافیست فقط کمی با سیستم مدیریت بسته یا Package Management ای که به نام APT در Ubuntu معروف است آشنایی داشته باشید تا تقریبا هر چیزی که مورد نیاز شما است را بر روی Ubuntu بتوانید نصب کنید. یکی از نکات جالب در خصوص استفاده از قابلیت های Ubuntu این است که برخی از نرم افزارهای مایکروسافت ویندوز می توانند با استفاده از قابلیتی به نام Wine Compatibility Package بر روی Ubuntu نصب شوند ، حتی اگر این قابلیت به مشکل بخورد شما می توانید با استفاده از نصب نرم افزارهای مجازی سازی مثل VirtualBox یا VMware Workstation بصورت مجازی ویندوز را روی Ubuntu نصب کنید.

امنیت در سیستم عامل Ubuntu

برای امنیت بیشتر این سیستم عامل ، تمامی برنامه هایی که اجرا می شوند در حالت عادی با پایینترین سطح دسترسی اجرا می شوند و نمی توانند در این حالت به فایل های کاربر یا سیستم عامل صدمه ای وارد کنند. برای بالا بردن امنیت از دستور sudo به عنوان یک ابزار برای اجرای موقت نرم افزارها با دسترسی بالاتر استفاده می شود که کارهای مدیریتی که می خواهند بر روی سیستم انجام دهند را بتوانند براحتی با دسترسی کاربر root انجام دهند و اینکار باعث می شود صدمه ای به فایل های سیستم عامل وارد نشود ، این ابزار چیزی شبیه به ابزار Run as administrator در سیستم عامل ویندوز است.

برای کنترل سطوح دسترسی در اوبونتو ابزاری به نام PolicyKit که به آن PolKit هم گفته می شود برای امن کردن هرچه بیشتر سیستم عامل استفاده می شود. بصورت پیشفرض اکثر پورت های شبکه توسط فایروال و برای جلوگیری از حملات هکری بسته شده اند و اگر کاربر قصد باز کردن پورت خاصی را داشته باشد براحتی می تواند با فایروالی که در این سیستم عامل بصورت گرافیکی تعبیه شده است تنظیمات مورد نظر خود را انجام دهد.

اوبونتو برای جلوگیری از به وجود آمدن صدمات از طریق نرم افزارهایی که اجرا می شوند Package های نرم افزاری را با استفاده از قابلیت GCC ای مثل PIE و Buffer Overflow Protection کامپایل می کند. از همه اینها گذشته شما می توانید پوشه های home directory و پوشه های شخصی خودتان را در این سیستم عامل رمزنگاری کنید. این قابلیت های امنیتی اضافه شده به Ubuntu از آن یک سیستم عامل در حالت پیشفرض امن ساخته است ، البته امنیت کاملا یک واژه نسبی است اما به هر حال می توان گفت Ubuntu از درجه امنیتی نسبتا خوبی بصورت پیشفرض برخوردار است.

یکی از نکات بسیار جالب در خصوص Ubuntu این است که این سیستم عامل دارای معماری و زیرساختی است که باعث شده است هم به عنوان سرور ، هم به عنوان دسکتاپ و هم به عنوان سیستم عامل گوشی و تبلت و حتی سیستم عامل تلوزیون بتوان از آن استفاده کرد. Ubuntu تقریبا هر شش ماه یکبار یک نسخه جدید را معرفی می کند و هر نسخه جدیدی که ارائه می شود تا نه ماه دارای پشتیبانی رایگان می باشد که این پشتیبانی شامل رفع مشکلات امنیتی ، رفع باگ های سیستم عامل و ... می باشد. اولین نسخه از سیستم عامل Ubuntu در سال 2004 معرفی شد.

سیستم مدیریت بسته های نرم افزاری یا Package Management ای که در Ubuntu وجود دارد برگرفته ای از Package Manager ای است که در سیستم عامل لینوکس توزیع Debian مورد استفاده قرار می گیرد و بنابراین بسته های نرم افزاری با پسوند Deb معرفی می شوند و همانطور که قبلا هم اشاره کردیم از ابزاری به نام APT برای مدیریت این بسته ها در Ubuntu استفاده می شود. قبل از استفاده از بسته های نرم افزاری Debian در Ubuntu باید به این مسئله توجه کنید که با توجه به اینکه بسته های نرم افزاری این دو سیستم عامل در اصطلاح فنی Binary Compatible کامل نیستند یعنی بصورت کامل با هم سازگاری ندارند.

بنابراین برای اینکه بتوانید از بسته های نرم افزاری Debian در Ubuntu استفاده کنید حتما باید بسته های نرم افزاری بازنویسی یا Rebuild شوند. البته هنوز برخی مشکلات برای تبدیل کردن بسته های نرم افزاری Debian به Ubuntu و برعکس وجود دارد ، یکی از نکات بارز بین این دو سیستم عامل را می توان وجود داشتن تعداد زیادی برنامه نویس مشترک دانست که با نوشتن یک بسته نرم افزاری ، در واقع آن را برای دو سیستم عامل در لحظه تولید می کنند. در خصوص Ubuntu مطالب زیاد است که به امید خدا با رونق گرفتن انجمن لینوکس و سیستم های متن باز انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران بیشتر به آن خواهیم پرداخت ، اگر در خصوص این مطلب نکته ای به ذهنتان می رسد خوشحال می شویم در ادامه از دانش شما استفاده کنیم.

برای یادگیری بیشتر با مفاهیم به دوره های آموزشی لینوکس مراجعه کنید.

لینوکس توزیع Linux Mint بر پایه و اساس Ubuntu بنا نهاده شده است ؛ با توجه به اینکه خود Ubuntu برگرفته ای از Debian است بنابراین در نهایت توزیعی از Debian نیز به حساب می آید. این سیستم عامل در کشور ایرلند تولید و به دنیا معرفی شد. Linux Mint از معماری i386 و 32 و 64 بیتی به خوبی پشتیبانی می کند . Linux Mint از دسکتاپ های Cinnamon ، GNOME، KDE، MATE و Xfce پشتیبانی می کند و در دسته بندی سیستم عامل های تازه کارها ، دسکتاپ ها و کاربران متوسط قرار می گیرد. هسته اصلی Linux Mint بر پایه Ubuntu بنا نهاده شده است و هدف از معرفی این توزیع ارائه یک نسخه متمایز از Ubuntu بوده است که بتوانید از Plugin های بیشتر ، Media Codec های بیشتر و بسیاری از امکانات Java استفاده کنید .

تلاش طراحان Linux Mint بر این بوده است که یک سیستم عامل مدرن ، زیبا و راحت معرفی کنند که هم قدرتمند باشد و هم یادگیری ان ساده باشد. علاوه بر اینها در Linux Mint شما می توانید منوهای دلخواه ایجاد کنید و حتی Desktop خود را نیز بصورت دلخواه طراحی کنید ، ابزارهای پیکربندی منحصر به فرد و رابط مدیریت بسته های نرم افزاری تحت وب این سیستم عامل از دیگر امکانات ویژه آن است. Linux Mint بسیار با Ubuntu سازگار است و می تواند براحتی از Repository های Ubuntu نیز استفاده کند.

نسخه های جدید Linux Mint ای که بر پایه Ubuntu معرفی می شوند تقریبا هر شش ماه یکبار معرفی می شوند.اولین نسخه از این سیستم عامل که در سال 2006 معرفی شد به عنوان Ada ( ترکی نیست باور کنید D: ) معرفی شد ، Ada به خودی خود بر اساس توزیع لینوکس Kubuntu که یک لینوکس برگرفته از Ubuntu بود ، سرچشمه گرفت. نسخه هفدهم این سیستم عامل در سال 2014 به نام Qiana ( اینم باور کنید فارسی نیست D: ) معرفی شد. پشتیبانی از نسخه های قبلی این سیستم عامل معمولا با معرفی نسخه جدید Linux Mint از بین می رود اما نسخه هایی با پشتیبانی دراز مدت هم از این سیستم عامل معرفی شده اند که تا 5 سال پشتیبانی دارند. این سیستم عامل هم معمولا نسخه های خود را با اسامی مختلفی معرفی می کند که از آن جمله می توان به Barbara و Cassandra اشاره کرد.

یکی از دلایل موفقیت Linux Mint در آن بود که از همه Repository هایی که برای Ubuntu وجود داشت پشتیبانی می کرد ، یعنی از ابتدای کار استفاده از بسته های نرم افزاری خود Linux Mint را برای کاربرانش محدود نکرد و همین موضوع باعث شد شرکت تولید کننده این امکان را به کاربران می داد که ضمن اینکه می توانستند از بسته های Ubuntu استفاده کنند از بسته هایی که بصورت ویژه برای Linux Mint هم معرفی می شد استفاده کنند. این موضوع باعث می شود که دو سیستم عامل Linux Mint و Ubuntu به خوبی با هم سازگاری داشته باشند. با اینکار Linux Mint خود را به عنوان یک شاخه جدید از Ubuntu معرفی نکرد و فرصت این را پیدا کردن که به مرور زمان یک توزیع مستقل شود.

در سال 2008 سیستم عامل Linux Mint تصمیم گرفت روند ارائه نسخه های خود را با روند ارائه نسخه های Ubuntu هماهنگ کند، البته این موضوع تا زمان ارائه نسخه Elyssa ( باور کنید نمیدونم چرا اینجوری اسم گذاشتن احتمالا از برو بچه های دهه شصتی بودن ) وجود داشت تا اینکه در همان سال برای بالا بردن هر چه بیشتر سازگاری بین دو سیستم عامل Linux Mint تصمیم گرفت که روند ارائه نسخه های خود را متوقف کند و یک روش جدید را برای معرفی Linux Mint پیش ببرد. با شروع کردن توزیع نسخه 6 از Linux Mint که به Felicia ( خدارو شکر ربطی نداشت) معروف بود هر نسخه ای که از Linux Mint ارائه می شد کاملا با نسخه مقابل که Ubuntu بود هماهنگ و سازگار بود.

تقریبا بعد از گذشت یک ماه از معرفی کردن نسخه جدید Ubuntu یک نسخه جدید از Linux Mint دقیقا با امکانات Ubuntu معرفی می شود که صد درصد توانایی هایی که در Ubuntu وجود داشت را به همراه داشت ، این دقیقا همان کاری بود که CentOS با RedHat Enterprise انجام داد. در سال 2010 یک کار جالب توسط گروه Linux Mint اجرا شد که به نام Linux Mint نسخه Debian معروف شد. برخلاف تمامی نسخه هایی از این سیتسم عامل که بر اساس Ubuntu طراحی می شدند این نسخه ها کاملا بر اساس توزیع Debian معرفی شدند و همین ترتیب معرفی با نسخه های جدید Debian را هم بکار بردند.

قابلیت های Linux Mint

اکثر نرم افزارهایی که در Linux Mint وجود دارند بصورت Open Source و Freeware هستند و تنها برخی از آنها بصورت Proprietary یا تجاری هستند. وجود برخی از نرم افزارهای تجاری بر روی Linux Mint جای تعجب دارد زیرا اکثر توزیع های لینوکس از اینگونه نرم افزارها بصورت پیشفرض بر روی سیستم عامل خود استفاده نمی کنند. Linux Mint با مجموعه تقریبا کاملی از نرم افزارهای پیشفرض نصب شده اعم از LibreOffice ، Firefox ، Thunderbird ، XChat ، Pidgin ، Transmission ، GIMP و Cheese ارائه می شود. نرم افزارهای اضافه بر سازمان بصورت پیشفرض بر روی این سیستم عامل نصب نمی شوند و شما می توانید توسط Package Manager آنها را دانلود و نصب کنید.

شما با استفاده از فایروالی که در Linux Mint بصورت پیشفرض وجود دارد می توانید پورت های مورد نظرتان در شبکه را مدیریت کنید. دسکتاپ های پیشفرضی که بر روی Linux Mint نصب شده اند MATE و Cinnamon هستند که از زبان های بسیاری پشتیبانی می کنند. اگر تمایل به استفاده از سایر دسکتاپ هایی که قبلا عنوان کردیم در Linux Mint دارید براحتی می توانید با استفاده از APT آنها را دریافت و نصب کنید ، یکی از قابلیت های جالبی که در Linux Mint وجود دارد توانایی اجرای بسیاری از برنامه هایی است که در Microsoft Windows اجرا می شوند ، برای مثال شما می توانید از Microsoft Office در Linux Mint استفاده کنید ، با استفاده از ابزار Wine که یک لایه سازگاری یا هماهنگی Compatibility Layer بین ویندوز و لینوکس ایجاد می کند این امکان فراهم شده است .

البته حتی اگر این روش هم جواب نداد همچنان فناوری های مجازی سازی اعم از VMware Workstation و VirtualBox همچنان این امکانات را در اختیار شما قرار می دهند. البته گزارش هایی در خصوص مشکلات نسخه 16 سیستم عامل Linux Mint و پشتیبانی از Wine و Multi-Monitor وجود دارد که این سازگاری را کمی زیر سئوال می برد اما به هر حال چنین قابلیتی هر چند مشکل ساز در لینوکس توزیع Mint طراحی شده است.

علاوه بر APT که Package Manager قابل اعتمادی است ، شما می توانید در Linux Mint از Synaptic و Software Manager اختصاصی Linux Mint نیز برای نصب Package های نرم افزاری خودتان استفاده کنید. تیم برنامه نویسی و Community ای که بر روی Linux Mint کار می کنند بصورت وافعا فعالی مشغول تولید نرم افزار برای این سیستم عامل هستند ، بیشتر نرم افزارهایی که برای این سیستم عامل نوشته می شود به زبان برنامه نویسی Python و بصورت Open Source می باشد که در GitHub موجود می باشند. GitHub یکSoftware Repository مخصوص Linux Mint دارد .

برای یادگیری بیشتر با مفاهیم به دوره های آموزشی لینوکس مراجعه کنید.

دسکتاپ هایی که در لینوکس Red Hat Enterprise پشتیبانی می شود KDE و GNOME هستند و این سیستم عامل هم می توانید به عنوان سرور هم به عنوان دسکتاپ مورد استفاده قرار بگیرد. Red Hat Enterprise Linux که بصورت خلاصه RHEL هم گفته می شود جزو معدود توزیع های لینوکس است که توسط یک شرکت خاص طراحی و توسعه داده شده است و بصورت ویژه برای مباحث تجاری مورد استفاده قرار می گیرد ، شرکت Red Hat مالک و سازنده RHEL است.

تقریبا تمامی آموزش ها و پشتیبانی که از RHEL انجام می شود توسط یک سری دوره آموزشی که ساخته شرکت Red Hat است به نام سری اموزشی Red Hat Certification انجام می شود. Red Hat مثل سایر توزیع های لینوکس رایگان نیست و شما برای استفاده از Red Hat Enterprise بایستی آن را از شرکت خریداری کنید اما بر اساس قانون Open Source کدهای نوشته شده در این سیستم عامل نیز بصورت رایگان قابل دسترس می باشند و بعضا توزیع های دیگری از لینوکس وجود دارند که از همین سورس و اعمال تغییرات بر روی آن توزیع جدیدی ارائه می کنند.

به یک نکته توجه کنید که ما لینوکسی در حال حاضر به نام Red Hat نداریم و محصول Red Hat از سال 2004 دیگر تولید نشده است ، لینوکسی که امروزه شما به عنوان Red Hat می شناسید با هسته لینوکس Red Hat ای که در ابتدا وجود داشت کاملا متفاوت است و ما آن را به عنوان Red Hat Enterprise می شناسیم. نسخه های اولیه ای که از سیستم عامل لینوکس Red Hat معرفی شدند به عنوان Red Hat Commercial Linux معروف بودند ، شرکت Red Hat اولین محصول لینوکس خود را در سال 1994 معرفی کرد.

Red Hat اولین توزیع از لینوکس بود که از ساختار RPM Package Manager برای قالب بندی نرم افزارهای خود استفاده کرد و به مرور زمان همین ساختار به توزیع های دیگر لینوکس هم سرایت کرد و امروزه توزیع هایی مثل Mandriva و Yellow Dog از این نوع Package Manager استفاده می کنند. بعد از متوقف شدن تولید لینوکس Red Hat در سال 2004 شرکت Red Hat یک توزیع دیگر از لینوکس را به دنیا معرفی کرد که قبلا در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران در خصوص این نسخه مفضل توضیح داده ایم و این محصول چیزی جز لینوکس Fedora نبود ، Fedora بر خلاف Red Hat یک لینوکس رایگان بود و همگان می توانستند از آن براحتی استفاده کنند به ویژه کاربران خانگی که توانایی خرید Red Hat را نداشتند ، از آن به بعد و با معرفی شدن Fedora ، شرکت Red Hat شروع به ایجاد کردن محصول جدید Red Hat خود بر پایه و اساس لینوکس Fedora کرد که اسم ان Red Hat Enterprise بود.

اولین نسخه ای که از توزیع لینوکس Red Hat Enterprise وارد بازار شد به عنوان Red Hat Linux Advanced Server معرفی شد. در سال 2003 شرکت Red Hat یک نامگذاری مجدد روی محصول تولیدی خود گذاشت و اسم Red Hat Linux Advanced Server را به Red Hat Enterprise Linux AS تغییر داد و دو نسخه مختلف به نامهای Red Hat Enterprise Linux ES و Red Hat Linux Enterprise WS را نیز معرفی کرد. شرکت Red Hat برای حفظ علامت تجاری خود ، قوانین سفت و سختی در خصوص توزیع رایگان محصول خود یعنی RHEL اعمال کرد اما همچنان قوانین اصلی ماهیت Open Source را رعایت کرد و سورس کد RHEL را در اختیار همگان بصورت رایگان قرار داد.

نسخه های متعددی از توزیع های لینوکس از سورس کدهای RHEL استفاده کردند و توزیع های شرکتی و قابل اعتماد خوبی همچون CentOS و Scientific Linux را بصورت کاملا رایگان معرفی کردند ، حتی نسخه های تجاری نیز به بازار معرفی شدند که کاملا با Red Hat Enterprise تطابق داشتند و کاربردهای کلان سازمانی به ویژه در حوزه پایگاه داده داشتند که مهمترین توزیعی که در این حوزه می توانیم نام ببرسیم Oracle Linux است که به تجربه می توان گفت خود خود RHEL است که برای استفاده از پایگاه داده ای مثل Oracle طراحی شده است.

جالب اینجاست بدانید که نسخه های آکادمیک و دسکتاپ لینوکس Red Hat Enterprise نیز وجود دارند که برای همین منظور خریداری و استفاده می شوند. این نسخه ها برای استفاده مدارس ، دانشگاه ها و دانشجویان کاربرد دارد و قیمت آنها به نسب قیمت سایر نسخه های RHEL ارزانتر است ، این نسخه ها نیز مانند نسخه Enterprise اصلی از پشتیبانی کامل شرکت سازنده برخوردارند. نسخه های ES از Red Hat Enterprise مخفف Entry-Level Server است که برای شروع کار با این سیستم عامل مناسب است ، نسخه AS برای سرویس های پیشرفته یا Advanced Server استفاده می شوند و در نهایت نسخه WS برای استفاده در Workstation ها کاربرد دارند.

اگر شما به یک نسخه با ثبات و قابل اعتماد ، دارای پشتیبانی و دارای مدرک بین المللی لینوکس نیاز دارید که بعضا در برخی از سازمان ها مورد نیاز است می توانید از RHEL استفاده کنید. امروزه RHEL از بهترین و پر استفاده ترین لینوکس ها برای سرورها و پردازش های سنگین به حساب می آید اما فراموش نکنید که این شرکت بصورت رسمی کشور عزیزمان ایران را تحریم کرده است و شما نمی توانید از Repository های آنلاین این شرکت استفاده کنید. در مقاله آموزش لینوکس در خصوص اینکه ماهیت سیستم عامل لینوکس چیست و چه تاریخچه ای دارد صحبت کرده ایم. امیدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد. اگر نکته خاصی به نظرتان می رسد در انتها مطرح کنید.

پروژه openSUSE یک برنامه کاملا اجتماعی و Community Based بود که امروزه توسط شرکت Novell پشتیبانی می شود. هدف اصلی از ارائه کردن نسخه openSUSE لینوکس این بود که یک سیستم عامل همه منظوره ایجاد شود که بتوان از آن در همه جا استفاده کرد و بتوان استفاده از آن را در همه جا ترویج داد ، برنامه پروژه openSUSE باعث دسترسی آزاد ، رایگان و ساده به openSUSE می شود ، از openSUSE به عنوان یک توزیع بسیار کامل و جامع از لینوکس یاد می شود.

اهداف اصلی پروژه openSUSE

پروژه openSUSE سه هدف اصلی را دنبال می کرد : هدف اول : معرفی کردن openSUSE به عنوان ساده ترین توزیع لینوکس برای هر کسی که بتواند آن را دانلود ، نصب و استفاده کند ، هدف دوم : معرفی و شیوع دادن هر چه بیشتر openSUSE به عنوان یک لینوکس Open Source و Collaborative و تلاش جهت رسیدن به نقطه ای که openSUSE تبدیل به پرکاربردترین توزیع لینوکس در دنیا شود که هم در دسکتاپ ها و هم در سرورها بیشترین استفاده را داشته باشد ، هدف سوم : مهیج سازی openSUSE و ساده سازی برنامه نویسی و توسعه این سیستم عامل و فرآیند های Packaging نرم افزارهای آن برای تبدیل کردن openSUSE به یک انتخاب مناسب برای برنامه نویسان و توسعه دهندگان نرم افزار سراسر دنیا ، در واقع هدف اصلی تیم توزیع کننده openSUSE تبدیل شدن به توزیع شماره یک لینوکس در دنیا بود.

پروژه openSUSE یک GNU/Linux تحت لیسانس GPL است. توزیع های مختلف openSUSE و همچنین اجزای مختلف این سیستم عامل توسط یک Community بزرگ از کاربران و کارشناسان پروژه openSUSE پشتیبانی می شوند که توسط یکی از بزرگترین شرکت های تولید کننده نرم افزارهای Open Source آلمانی به نام SUSE توسعه و نگهداری می شود. لینوکس openSUSE جایگزین یک محصول قدیمی تر به نام SUSE Linux Professional شد.

همانند اکثر لینوکس های Open Source که دارای Community می باشند ، openSUSE هم برای خودش دارای یک پرتال اینترنتی برای همکاری کردن همگان در پروژه openSUSE راه اندازی کرد که مستندات لازم برای استفاده از این سیستم عامل ، طراحی ها و توضیحات در خصوص این سیستم عامل و اجزای ان و تقریبا همه چیز در خصوص openSUSE در این Community مطرح می شد ، Mailing List قوی و همچنین استفاده از کانال های Internet Relay Chat باعث محبوب شدن هر چه بیشتر این سیستم عامل می شود که در نهایت باعث شده است امروزه openSUSE یکی از بهترین رابطهای wiki را در خود داشته باشد.

اگر بخواهیم قابلیت های این سیستم عامل را بصورت خلاصه بگوییم می توانیم از با ثبات بودن ، سادگی کارکرد و بروز رسانی نرم افزارها ، انعطاف پذیری بالا اشاره کنیم که براحتی این امکان را به ما مید هد که در سرویس هایی مثل ایمیل و یا وب سرور از این سیستم عامل استفاده کنیم ، البته از عیب هایی که اکثرا از این سیستم عامل گرفته می شود می توان به کارایی کمتر و سرعت کمتر به نسب سایر توزیع های معروف اشاره کرد.

YaST در سیستم عامل openSUSE

یکی از نقاط قوت سیستم عامل لینوکس توزیع openSUSE را می توان برنامه ای به نام YaST دانست. YaST شامل برنامه هایی برای نصب ، مدیریت و تقریبا همه کارهایی است که بصورت روزمره و گرافیکی می توانید بر روی سرور انجام دهید، می شود. برای مثال شما می توانید با استفاده از YaST پارتیشن بندی هارد دیسک ، تنظیمات سیستمی ، مدیریت بسته های RPM ، بروز رسانی سیستم عامل و نرم افزارها ، تنظیمات شبکه و فایروال ، مدیریت کاربران و گروه ها و بسیاری از کارهای دیگر را نیز انجام دهید و حتی نیازی نیست برای انجام این کارها قطعه ای کد بنویسید و یا از Shell استفاده کنید. ساختار YaST بصورت ماژولار است و به همین دلیل همه روزه ماژول هایی به این نرم افزار اضافه می شوند که برای مثال می توانیم از پشتیبانی از Bluetooth در ماژول های جدید آن اشاره کنیم.

توزیع های مختلف openSUSE

توزیع openSUSE را می توان به گفته وب سایت Distowatch.com یکی از پنج توزیع برتر لینوکس در جهان دانست. openSUSE براحتی و بصورت رایگان بعد از معرفی شدن نسخه های جدید در اختیار عموم قرار می گیرد و همگان می توانند از آن استفاده کنند ، اما بد نیست بدانید که روش های مختلف و البته نسخه های مختلفی از openSUSE توسط شرکت SUSE معرفی می شوند که بر حسب معماری x86 یا x86-x64 متفاوت هستند ، در این قسمت می خواهیم به نسخه ها یا Edition های مختلف لینوکس openSUSE اشاره کنیم :

1. openSUSE Download Edition : شما با مراجعه به صفحه وب سایت openSUSE و قسمت downloads می توانید این نسخه از سیستم عامل را براحتی در قالب یک فایل ISO دانلود کنید. این نسخه را می توانید به شکل یک لینوکس Live-CD دارای دسکتاپ KDE4 یا GNOME نیز تهیه کنید و بر روی هارد دیسک خود نصب کنید اما طبیعتا نسخه کامل سیستم عامل openSUSE خیلی بیشتر از اینها ظرفیت دارد . نسخه کامل تر این سیستم عامل معمولا دارای 5 عدد DVD می باشد که همه آنها اکثرا بسته های نرم افزاری اضافه شده به سیستم عامل هستند. البته معمولا شما می توانید بصورت دلخواه نیز CD یا DVD های خود را دانلود کنید ، حتی در این سیستم عامل یک CD برای نرم افزارها و زبان هایی که کمتر مورد استفاده قرار می گیرند نیز طراحی شده است،توجه کنید که در زمان دانلود و استفاده از این نسخه از سیستم عامل هیچگونه کمک فنی و همچنین هیچگونه مستند و راهنمای پرینت شده به شما ارائه داده نخواهد شد.
2. openSUSE Retail Edition یا openSUSE Box : کاربران از وب سایت www.opensourcepress.de قادر خواهند بود که یک نسخه آلمانی از سیستم عامل openSUSE را سفارش دهند ، به این نوع درخواست که مختص کاربران آلمانی می باشد و برای هیچ جای دیگری قابل استفاده نیست openSUSE Box می گویند ، در این Box راهنمای استفاده از محصولات و مستندات مربوطه بصورت پرینت شده در اختیار کاربران قرار می گیرد، توجه کنید که حتی نسخه انگلیسی برای openSUSE Box وجود ندارد.
3. openSUSE FTP : یکی از امکانات جالبی که در خصوص openSUSE وجود دارد این است که یک فایل ISO با حجم کم از این سیستم عامل وجود دارد که در یک FTP سرور قرار گرفته است و شما می توانید سیستم عامل خودتان را براحتی از طریق FTP سرور بصورت مستقیم نصب کنید که در اصطلاح Network Install هم به این روش گفته می شود. دو نوع سرویس FTP برای اینکار وجود دارد که اولین نوع آن برای بسته های Open Source طراحی شده است که OSS نام دارد و دومین نوع آن برای بسته های غیر Open Source طراحی شده است که Non-OSS نام دارد.در واقع نسخه openSUSE FTP برای تکمیل کردن نسخه های Retail و Download معرفی شده است.
4. openSUSE Factory : هر چند دوست ندارم مایکروسافت را با لینوکس مقایسه کنم اما بد نیست به مقاله من در خصوص مراحل معرفی نسخه های مختلف محصولات مایکروسافت در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران مراجعه کنید، در این مطلب متوجه می شوید که هر محصولی قبل از اینکه به نسخه قابل اعتماد و معتبر برای استفاده تبدیل شود باید یک سری مراحل آزمایش را طی کند. در openSUSE هم همین مراحل وجود دارند ، نسخه openSUSE Factory که آن را می توانیم با نسخه RC یا Released Candidate محصولات مایکروسافت مقایسه کنیم یک نسخه در دست توسعه و برنامه نویسی است که برنامه نویسان openSUSE در حال کار کردن و توسعه آن هستند و مرتب در حال تهیه Snapshot های مختلف از این نسخه از سیستم عامل هستند تا اینکه در نهایت تبدیل به نسخه با ثبات و Stable شود. این نسخه منبعی برای ایجاد کردن بسته های با ثبات OpenSUSE Tumbleweed است که نسخه تقریبا قابل اعتماد openSUSE است. به این نکته توجه کنید که اسم Factory مختص محصولات openSUSE است و در محصولات دیگر از این اسم استفاده نمی شود.
5. openSUSE Tumbleweed : به محض اینکه بسته نرم افزاری در نسخه openSUSE Factory بصورت Stable در بیاید بر حسب روش کاری که تولید نرم افزار در شرکت SUSE دارد ( Rolling Release ) ، نسخه های Stable به عنوان نسخه Tumbleweed به بازار معرفی می شوند.

openSUSE بدون شک یکی از توزیع های بسیار کامل لینوکس امروزی می باشد و همانطور که گفتیم همیشه در طبقه بندی 5 لینوکس برتر دنیا قرار گرفته است ، یکی از مهمترین ارکانی که برنامه نویسان openSUSE بر روی آن تمرکز می کنند بحث امنیت این سیستم عامل است ، تقریبا هیچ چیزی در این سیستم عامل بدون هماهنگی و اطلاع رسانی به کاربر سیستم نمی تواند انجام شود و این یعنی امنیت در اولویت کاری قرار گرفته است. علاوه بر این openSUSE جزو معدود توزیع های لینوکس می باشد که شما در زمان سفارش دادن آن می توانید بسته های نرم افزاری خود را تک تک انتخاب کنید و بسته سفارشی خود را از این سیستم عامل تهیه کنید. امیدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد ، خوشحال می شویم از تجربیات و دانش شما در خصوص این سیستم عامل در ادامه استفاده کنیم.

تعریف سیستم عامل لینوکس (Linux) چیست؟

تشریح اینکه واقعا لینوکس چه هست و چه نیست را بگذارید برای مبحثی دیگر ، بنا به دلایل بسیار زیاد سیاسی و فنی اینکه واقعا لینوکس چیست یک مبحث بسیار بسیار طولانی خواهد شد که فعلا در حیطه صحبت های ما نیست . اما این هم درست نیست که فقط بگوییم لینوکس یک سیستم عامل مثل سیستم عامل های دیگر است .

خوب ما سیستم عامل های زیادی مثل ویندوز ، Mac OS ، MS-DOS ، Sun Solaris و غیره را داریم و اگر بگوییم لینوکس هم مثل آنهاست تا حدی بی انصافی کرده ایم. لینوکس نه یک برنامه تکی مثل Microsoft Word است و نه یک مجموعه برنامه مثل Microsoft Office ، لینوکس یک رابط بین سخت افزارهای کامپیوتر و برنامه هایی است که بر روی آن اجرا می شوند است .

البته این کاری است که هر سیستم عامل دیگری نیز انجام می دهد اما در ادامه در خصوص ویژگیهای منحصر به فرد لینوکس صحبت خواهیم کرد ، هدف بیشتر استفاده کاربردی از این سیستم عامل است تا بررسی تاریخچه کامل و بحث و جدل های جانبی آن ، پس به ادامه مقاله توجه کنید.

تاریخچه لینوکس چیست؟

هر چند که در آموزش لینوکس ، دونستن تاریخچه این سیستم عامل چندان کمکی به شما نمی کنه اما پیشنهاد می کنم کمی با این قسمت ارتباط بگیرید و درکی از نحوه به وجود اومدن لینوکس داشته باشید. زمانیکه لینوس توروالدس در دانشگاه هلسینکی مشغول به تحصیل بود ، از نسخه ای از سیستم عامل UNIX به نام MINIX استفاده می کرد.

لینوس توروالدس و سایر کاربرانی که با این سیستم عامل یعنی MINIX کار می کردند برای سازنده MINIX که کسی جز آندرواس تنن باوم ( حتما کتاب شبکه های کامپیوتری وی را در دانشگاه مطالعه کرده اید ) نبود درخواست هایی برای اعمال تغییرات بر روی این سیستم عامل و توسعه و بهبود آن ارسال کردند اما تنن باوم این کار را ضروری نمی دانست. همین موضوع باعث شد که لینوس تصمیم بگیرد که سیستم عامل خود را ایجاد کند و آن را به گونه ای طراحی کند که از نظرات و پیشنهادات سایر کاربران برای بهبود آن بصورت دائمی استفاده شود. و این آغازی بر ایده سیستم عامل لینوکس بود.

فلسفه وجود لینوکس چیست؟

البته فلسفه اینکه از کاربران برای نظرت و پیشنهاداتشان سئوال کنید و آنها را در بهبود برنامه های کامپیوتری استفاده کنید کار جدیدی نبود. شخصی به نام ریچارد استالمن که در موسسه فناوری اطلاعات ماساچوست کار می کرد. وی از چنین طراحی به شدت حمایت می کرد و از سال 1970 هم بصورت جدی در نرم افزارهای کامپیوتری از این ایده استفاده می کرد.

این شخص پیشگام مفهومی به نام نرم افزار آزاد یا Free Software در دنیا بود البته در این مفهوم منظور از آزاد یا Free را رایگان بودن برداشت نکنید ، منظور در اینجا هزینه صفر نیست بلکه منظور آزادی نرم افزار است. برای چنین شخصی با چنین ایده ای طبیعی بود که مشکلات زیادی هم در میان بود و ادامه کار را برای وی سخت می کرد ، اما ریچارد دست از کار بر نمی داشت تا اینکه در سال 1984 از دانشگاه MIT بیرون آمد و ایده ای به نام GNU را ارائه کرد.

ایده اصلی GNU در این است که نرم افزارها را بصورت رایگان برای استفاده بنویسید ، توزیع کنید و دستکاری کنید. شش سال بعد لینوس توروالدس نیز همین ایده را پیش گرفت با این تفاوت که وی سیستم عاملی نوشته بود که دارای همین خصوصیات GNU بود یعنی سیستم عاملی که برای استفاده رایگان است ، شما می توانید آن را دستکاری کنید و براحتی و بدون هزینه ای توزیع کنید .

هسته یا Kernel لینوکس چیست؟

در اینجا بایستی به این نکته اشاره کنیم که نقطه اصلی و کانون اصلی یک سیستم عامل هسته یا Kernel آن است . بدون اینکه وارد جزئیات این موضوع شویم فقط به یک تعریف ساده در خصوص Kernel بسنده می کنیم ، این Kernel است که به پردازنده کامپیوتر شما که کنترل کامپیوتر را بر عهده دارد می گوید که چه کاری را می خواهید با نرم افزار انجام دهید و نرم افزار باید چه کاری انجام دهد ؟

در صورت عدم وجود Kernel هیچ نرم افزاری نمی تواند کار کند و وجود نرم افزارها نمی تواند باعث کارکرد درست سیستم عامل شود . برای اینکه درک بهتری از مفهوم Kernel داشته باشید با یک مثال عملی و محیط واقعی این مفهوم را در نظر بگیرید. در شهر اهواز یک محله به نام لشگرآباد وجود دارد که فلافل فروشی هایی دارد که در دنیا بی نظیر هستند ، پیشنهاد می کنم حتما سری به این محله بزنید .

با ورود به این خیابان معروف شما می توانید به انتخاب خود به یکی از این فلافل فروشی ها بروید که بصورت کاملا سلف سرویس هستند یعنی اینکه شما براحتی نان باگت را بر می دارید و آن را خالی می کنید و هر چقدر دوست داشتید در آن فلافل ، کاهو، ترشی ، بادمجان ، سیب زمینی ، خیار شور و ... پر می کنید و نوش جان می کنید .حال فرض کنید که اگر در این میان نان باگت وجود نداشته باشد چه اتفاقی می افتد؟

تمامی محتویات پراکنده و غیرقابل مدیریت خواهند بود و فلافل بدون نان هم بی معنی است. همین مفهوم برای Kernel هم صادق است ، Kernel همان نان است در فلافل و اگر نباشد نرم افزارها نمی توانند کار کنند و دیگر کنترلی بر روی سخت افزارها و نرم افزارهای موجود وجود نخواهد داشت بر عکس این موضوع هم صادق است ، نان باگت بدون فلافل هم بی معنی است ، پس Kernel هم به نرم افزارها نیازمند است تا بتواند مورد استفاده قرار بگیرد.

نظرات سازندگان لینوکس در مورد لینوکس چیست؟

خوب مفهوم نان باگت و فلافل را به خاطر دارید ؟ در سال 1991 اتفاق جالبی رخ داد ، لینوس توروالدس نان باگت داشت اما فلافل نداشت ! از طرفی دیگر ریچارد استالمن فلافل داشت اما نان باگت نداشت ! بله ، با همین مثال ساده شما حتما متوجه شدید که منظور چیست ، در سال 1991 لینوس توروالدس Kernel خود را نوشته بود اما برای آن نرم افزاری ننوشته بود که بتواند با آن کار کند و از طرفی دیگر ریچارد استالمن و پروژه GNU تا دلتان بخواهد نرم افزار و برنامه داشتند اما Kernel برای آنها نداشتند. بهتر است این شرایط را از زبان هر یک از این دو نفر بخوانیم :

• لینوس توروالدس : متاسفانه وجود Kernel به تنهایی راه به جایی نخواهد برد ، برای اینکه یک سیستم بتواند کار کند نیاز به shell ، Compiler ، Library و خیلی چیزهای دیگر داریم.

• ریچارد استالمن : قلب GNU هنوز برای استفاده های تجاری و تولیدی آماده نیست. خوشبختانه یک Kernel دیگر وجود دارد که به آن لینوکس می گویند . بنابراین با ترکیب کردن نرم افزارهای ضروری که توسط GNU در کمبریج و ماساچوست تولید می شوند و یک Kernel که توسط لینوس توروالدس از هلسینکی نوشته شده است لینوکس متولد شد. به دلیل فاصله مکانی که بین Kernel ای که توسط لینوس نوشته شده بود و برنامه های GNU ، راهکار اتصال اینها صرفا بستر اینترنت بود ، ما می توانیم بگوییم که سیستم عامل لینوکس در اینترنت زندگی پیدا کرد و به وجود آمد. اینترنت بستری را فراهم می کند که تمامی برنامه نویس های دنیا بتوانند بر روی این پروژه کار کنند و همین باعث شده است که لینوکس به شکل امروزی خود در بیاید.

لینوکس و گنو (GNU) چگونه ترکیب شدند یا گنو لینوکس چیست؟

در اواخر سال 1991 لینوس توروالدس Kernel خود را با استفاده از چندین برنامه ای که توسط پروژه GNU ایجاد شده بودند ترکیب کرد و این ترکیب زمینه ای ایجاد کرد که بتواند کاری که بر روی این سیستم عامل جدید انجام داده بود را به دیگران نمایش دهد. اولین نفراتی که برای نمایش اولین نسخه Linux دعوت شده بودند می دانستند که لینوس قصد دارد چیز جدیدی به آنها نمایش دهد ، در این نقطه از کار لینوس به کسانی نیاز داشت تا وی را در پروژه خود کمک کنند .چپ

لینوس در سال 1991 این حرف را زد : ببینید چه پروژه جالبی است ؟ تصور کنید که سیستم عاملی دارید که خودتان می توانید بر اساس نیازهایتان آن را تغییر دهید ! این حرف می تواند برای شمایی که در حال خواندن این متن هستید هم گفته شود.مردمی از سراسر دنیا تصمیم گرفتند وی را در پروژه ای که ایجاد کرده بود کمک کنند. البته در آن زمان صرفا کسانی که برنامه نویس های قدرتمند کامپیوتر بودند و دانش بسیاری در این زمینه داشتند می توانستند برای نسخه اولیه لینوکس برنامه نویسی کنند. این عده شروع کردند به ارائه کردن کمک هایی که لینوس نیاز داشت.

با گذشت زمان ، همینطور نسخه های بالا و بالاتری از لینوکس ارائه می شد ، عده ای نرم افزارهایی می نوشتند که ویژه این سیستم عامل بود و فقط و فقط بصورت اختصاصی بر روی لینوکس اجرا می شد. برنامه نویس ها شروع به نوشتن Driver ها برای کارت گرافیک ، کارت صدا و سایر سخت افزارهایی کردند که این سیستم عامل بر روی آن وجود داشت. با این وجود در اوایل دهه 1990 لینوکس نتوانست از حوزه GURU فراتر برود. GURU یک اصطلاح است که یعنی اینکه هر کسی با حداقل دانش فنی بتواند لینوکس یا نرم افزارهای مرتبط با آن را نصب کند. در آن زمان شما می بایستی حتما دانش لازم در حوزه تخصصی کامپیوتر را داشته باشید تا بتوانید سیستم عامل لینوکس را نصب کنید.

دلیل محبوبیت زیاد لینوکس چیست؟

در آن زمان سایر شرکت هایی که در زمینه تولید سیستم عامل فعالیت می کردند محصول خود را در قالب یک عدد CD یا مجموعه ای از فلاپی دیسک ها در اختیار مشتریان خود قرار می داند و در کنار آن هم یک راهنمای نصب کوچک قرار می دادند ، مشتری با استفاده از این راهنما و CD که در اختیار داشت براحتی سیستم عامل خود را در کمتر از یک ساعت بر روی PC خود نصب و راه اندازی می کرد.

در این روش تنها دانشی که برای کاربر نیاز بود ، دانش خواندن بود. این شرکت ها از بدون تشکیل چنین ذهنیتی که کاربری سیستم عامل بایستی ساده باشد را در سر داشتند اما لینوس توروالدس چنین ذهنیتی را در زمان ایجاد Linux نداشت .در واقع Linux برای توروالدس یک تفریح و سرگرمی بود .

بعد ها ، شرکت های متعدد از نسخه Red Hat لینوکس خوششان آمد و متوجه شدند که می توانند از لینوکس به عنوان یک سیستم عامل مانند سایر سیستم عامل های موجود در بازار استفاده کنند. آنها کاری کردند که با استفاده از یک سری دستورهای خاص و بر اساس یک سری راهنماهای ساده کاربران بتوانند Red Hat را براحتی مثل سایر سیستم عامل ها بر روی سیستم نصب کنند و در این کار موفق شدند.لینوکس هیچوقت نتوانست یک GURU کامل شود و این به دلیل ماهیت اصلی آن بود ، کاربر باید بتواند سیستم عامل را براحتی مورد تغییر قرار دهد.

جایگاه امروزی لینوکس چیست؟

امروزه در بیشتر نقاط دنیا از لینوکس به عنوان یک سیستم عامل قابل اعتماد و انعطاف پذیر یاد می شود و استفاده از این سیستم عامل بسیار معمول شده است به ویژه اینکه سیستم عامل لینوکس به عنوان یک سرور رایگان می تواند مورد استفاده قرار بگیرد و به همین دلیل یکی از محبوب ترین سیستم عامل های شبکه امروزی به حساب می آید. وقتی شما از وب سرور لینوکس استفاده می کنید ، می توان به جرات گفت که Downtime شما به حداقل خواهد رسید ، من خودم علاقه زیادی به سیستم عامل های مایکروسافت دارم

اما بر خلاف سرویس های مایکروسافتی که با انجام هر تغییری شما بایستی یک بار سیستم عامل را Reboot کنید بعضا وب سرورهای لینوکسی وجود دارند که سالها بدون نیاز به انجام کوچکترین تغییری می توانند بدون وقفه فعالیت کنند و فقط در زمان هایی که نیاز به انجام برخی تعمیرات روزمره می باشد کمی Downtime داشته باشند.

یکی دیگر از دلایلی که عنوان شد و باعث گسترش هرچه بیشتر استفاده از سیستم عامل لینوکس در شبکه های کامپیوتری شد ، رایگان بودن و صرفه اقتصادی موجود در آن بود. شما همان لینوکسی را که در خانه و بر روی PC نصب می کنید را می توانید در شبکه و در قالب یک سرور سازمانی مورد استفاده قرار بدهید و هزینه ای که بابت بسته های نرم افزاری آن پرداخت می کنید می تواند با یکدیگر برابر باشد.

پس نکته در اینجاست که لینوکس دارای قابلیت اعتماد بالا و هزینه بسیار پایین است. خوب اگر تا اینجای مطلب را با ما بوده اید ، قطعا عزم خود را جزم کرده اید که لینوکس را یاد بگیرید. هر تجربه قبلی که در استفاده از لینوکس تا کنون داشته اید باعث می شود که در این راه به ایده های جدید و جالب تری دست پیدا کنید و تعداد راهکارهایی که برای حل مشکلات خود با استفاده از این سیستم عامل پیدا می کنید بسیار بیشتر خواهد شد.

همانطور که قبلا هم اشاره کردیم ، Linux جزوی از خانواده سیستم عامل های UNIX است . UNIX بصورت ویژه برای استفاده حرفه ای ها طراحی شده است .شما در همین حین که این دوره آموزشی را با ما جلو می روید تا حدودی با مفاهیم UNIX نیز آشنا خواهید شد اما این بدین معنا نیست که سیستم عامل لینوکس یک سیستم عامل صرفا برای حرفه ای ها است بلکه بیشتر نسخه های جدیدی که از لینوکس منتشر می شود تا جایی که ممکن است طوری طراحی می شود که کاربر پسند باشند و کاربران عادی نیز بتوانند از آنها براحتی استفاده کنند .

خوب تا اینجا با مبانی لینوکس و چیستی آن آشنا شدید و متوجه شدید که چقدر این سیستم عامل می توان قدرتمند باشد ، از این به بعد و در مقالات بعدی به سراغ این خواهیم رفت که چگونه از این سیستم عامل استفاده کنیم ، در قدم اول نصب این سیستم عامل را با هم یاد خواهیم گرفت ، امیدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد.

لینوکس یک سیستم عامل است و سیستم عامل به معنی این است که مجموعه ای از برنامه ها هستند که با سخت افزار کامپیوتر ارتباط برقرار می کنند و بعضا پیش زمینه اجرا نرم افزارهای دیگری می شوند. یک سیستم عامل شامل برنامه های بنیادی می باشد که برای اجرای دستورالعمل های کاربران و برقراری ارتباط با کاربران مورد نیاز هستند ، برای مثال برای خواندن و نوشتن اطلاعات بر روی هارد دیسک ، پرینتر و حتی Tape ، مدیریت حافظه و حتی اجرای سایر نرم افزارها این برنامه های بنیادی مورد نیاز هستند. مهمترین قسمت یک سیستم عامل هسته یا Kernel آن سیستم عامل است.

در یک سیستم GNU//Linux در واقع Linux سیستم عامل ما و در نقش هسته یا Kernel فعالیت می کند. اما باقی اجزای این سیستم شامل برنامه های متنوعی می باشد که اکثر آنها تحت لیسانس یا تابع قوانین GNU هستند که ما از این به بعد آن را با عنوان پروژه GNU می شناسیم . اما چرا ما همیشه با عنوان GNU//Linux این پروژه را نام می بریم ؟ دلیل این موضوع این است که سیستم عامل لینوکس بدون داشتن نرم افزارهایی که توسط پروژه GNU ایجاد شده اند تقریبا هیچ کار خاصی نمی تواند انجام دهد بنابراین ما همیشه Linux را در کنار پروژه GNU قرار می دهیم تا با همدیگر یک مجموعه کامل را تشکیل دهند.

به نظر من و خیلی از دوستان دیگر بهتر است وقتی اسم لینوکس را می بریم آن را به شکل گنو لینوکس عنوان کنیم. فرض کنید سیستم عامل ویندوز را نصب کرده اید و هیچ نرم افزار جانبی بر روی آن نصب نشده است ، حتی مجموعه Notepad ، Paint ، Media Player و ... را در این سیستم عامل ندارید ! این دقیقا شرایطی است که شما زمانیکه لینوکس را بصورت خام نصب می کنید برای شما به وجود می آید اما GNU یعنی اضافه شدن Office ، Photoshop ، Outlook و ... به سیستم عامل خام ... البته مثال را با لینوکس جلو ببریم بهتر است و فقط برای مثال ویندوز را گفتیم که تصویر بهتری از موضوع داشته باشید.

قبلا در مقاله ای در خصوص تاریخچه به وجود آمدن سیستم عامل لینوکس در انجمن لینوکس و سیستم های متن باز مقاله ای نوشته ام و همچنین مقاله ای در خصوص مقایسه سیستم عامل لینوکس و یونیکس نیز به تازگی نوشته ام تا درک بهتری از تفاوت این دو سیستم عامل داشته باشید اما بصورت کلی سیستم عامل لینوکس برگرفته ای از سیستم عامل یونیکس است. از بدو به وجود آمدن سیستم عامل لینوکس ، این سیستم عامل بصورت Multi-Tasking و Multi User طراحی و پیاده سازی شد.

همین موضوع باعث شد سیستم عامل لینوکس با سایر سیستم عامل های موجود تفاوت های واضحی داشته باشد. اما نکته جالب در خصوص لینوکس که تصورش کمی سخت به نظر می رسید این بود ( و البته هست ) که لینوکس در مقایسه با سایر سیستم عامل های موجود در دنیا ، دارای مالک خاصی نبود و هیچ شرکت یا سازمان خاصی مالکیت آن را بر عهده نداشته و ندارد. بیشتر برنامه نویسی هایی که برای این سیستم عامل انجام می شود توسط برنامه نویس های داوطلب و علاقه مند انجام می شود.

منظور از توزیع در لینوکس چیست؟

نسخه های متعدد و متفاوتی از لینوکس وجود داردهمانطور که قبلا هم اشاره شد هسته این سیستم عامل را می توان به دلخواه تغییر داد و دستکاری کرد و به همین دلیل هر کس یا هر شرکتی می تواند نسخه لینوکس مخصوص به خود را توزیع و روانه بازار کند به هر یک از از این نسخه های متفاوت یک توزیع یا Distribution از لینوکس گفته می شود.

بر خلاف سایر سیستم عامل هایی که در بازار هستند و توسط یک شرکت کنترل ، توزیع و مدیریت می شوند هسته لینوکس بصورت متمرکز مدیریت نشده است و استفاده و تغییر دادن آن نیز آزاد است. برخی از سازمان ها برنامه نویسانی دارند که لینوکس را برای سازمان خود بصورت خاص تغییر می دهند و این نسخه صرفا در اختیار همان سازمان قرار دارد توجه کنید که به این محصول توزیع یا Distribution گفته نمی شود ، یکی از ملاک هایی که ما می توانیم به یک محصول Distribution بگوییم این است که محصول بصورت عمومی و رایگان ارائه شود.

معمولا توزیع ها برای استفاده در موارد خاص و به دلایل خاص ایجاد می شوند و برای برطرف کردن یک نیاز طراحی می شوند. نسخه های متعددی از لینوکس وجود دارد که برای مثال بصورت ویژه برای نصب بر روی سرور ها و ارائه سرویس هایی با حجم کاری بالای وب به کار می روند ، این نسخه برای پردازش ترافیک های سنگین وب طراحی می شود. برخی از این نسخه ها کاربردهای شبکه ای دارند و در جایی استفاده می شوند که امنیت یک اولویت به حساب می آید. در واقع لینوکس امروزه به عنوان هسته اصلی بسیاری از فایروال های پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرد! جالب اینجاست که نسخه هایی از لینوکس وجود دارند

که می توان آنها را بر روی یک سیستم عامل دیگر مثل ویندوز نصب کرد و کاربران ویندوز می توانند بصورت همزمان از لینوکس و ویندوز استفاده کنند.در این میان نسخه هایی از لینوکس نیز وجود دارد که بر روی کامپیوترهای Macintosh نصب می شوند. همچنین یکی دیگر از محل هایی که لینوکس بسیار به چشم می آید در Device ها یا تجهیزات شبکه است . برای مثال در Router ها ، Switch ها ، سیستم های تلفن ، گوشی های هوشمند، سیستم های GPS و چیزهایی شبیه به آن ، این لینوکس است که هسته اصلی تمامی آنها را ایجاد کرده است.

حتی نامگذاری هایی که برای انواع توزیع های لینوکس وجود دارند نیز بسیار متنوع و در برخی اوقات بامزه هستند مثلا نسخه لینوکسی به نام SAMURAI وجود دارد. توزیع هایی از لینوکس نیز وجود دارند که بصورت ویژه برای استفاده در PC ها طراحی شده اند و مورد استفاده قرار می گیرند.

محبوب ترین و پرکاربردترین توزیع لینوکس چیست؟

انتخاب توزیع لینوکس یک چیز کاملا سلیقه ای است. این انتخاب کاملا بستگی به این دارد که شما از لینوکس چه انتظاراتی دارید ، و در جواب به این سئوال یک جمله می توان گفت ، بستگی دارد .برای اینکه بتوانید یک نسخه متناسب با نیاز خود انتخاب کنید بایستی سئوالات زیر را ابتدا از خود بپرسید و بر حسب آن توزیع لینوکس مورد نظرتان را را انتخاب کنید :

1. آیا پایه و اساس کد توزیع مورد نظر قابل اتکا و اعتماد است ؟
2. آیا مرتبا مورد تغییر واقع می شود؟
3. آیا بروزرسانی بسته های نرم افزاری آن راحت است ؟ ( مثلا قابلیت های apt-get در Debian و Yum در Red Hat)
4. آیا بروز رسانی آن از یک نسخه به نسخه بالاتر راحت است ؟
5. آیا برنامه نویس های زیادی برای آن نرم افزار تولید کرده اند ؟

فراموش نکنید که هیچ نسخه بهترینی در لینوکس وجود ندارد . برای درک بهتر این موضوع به این مثال توجه کنید : شما وقتی که به کوهنوردی می روید ، کفش کوهنوردی ، کوله ، لباس بادگیر و ضد آب می پوشید وقتی برای یک مهمانی دعوت می شوید کت و شلوار و کفش رسمی می پوشید و وقتی هم که به ورزش می روید لباس گرمکن و کفش ورزشی به پا می کنید و در نهایت برای انجام کارهای روزمره خودتان هم لباس مخصوص خود را دارید .

این دقیقا چیزی است که در لینوکس مشاهده می کنید ، اینکه چه نسخه ای از لینوکس جوابگوی کار شما است کاملا به این بستگی دارد که شما از لینوکس چه انتظاری دارید و در کجا می خواهید از لینوکس استفاده کنید ؟ لینوکس برای هر محیطی یک محصول ویژه آن دارد.اکثر کاربران لینوکس ترجیح می دهند که از نسخه های شناخته شده لینوکس استفاده کنند. این نسخه ها معمولا دارای پشتوانه قویتری نسبت به تیم های پشتیبانی سایر توزیع های لینوکس هستند. یکی از دلایلی که از سیستم عامل های مایکروسافت بیشتر استفاده می شود این است که یک شرکت قوی پشتیبان دارد و این یک معیار مهم برای انتخاب یک سیستم عامل می باشد.

همیشه بین این سیستم عامل ها و طرفداران آن ها حرف و حدیث های زیادی وجود دارد اما معمولا بیشترین تخریب در این میان را شرکت مایکروسافت انجام می دهد و سعی بر این دارد که به مردم القا کند که سیستم عامل لینوکس ، سیستم عامل قابل اعتمادی نیست و شما نیازی به این سیستم عامل ندارید.

اما من در اینجا نه از ویندوز دفاع می کنم و نه از لینوکس اما اعتقاد دارم که قطعا لینوکس می تواند تمامی نیازهای کاربری و سروری یک سازمان را بصورت کامل برطرف کند. در ادامه به معرفی نسخه های محبوب و قابل اتکای لینوکس می پردازیم که بر حسب نوع استفاده طبقه بندی شده اند :

1. لینوکس فدورا چیست؟ محبوبیت در حوزه دسکتاپ لینوکس
2. لینوکس اوبونتو چیست؟ محبوبیت در زمینه دسکتاپ
3. لینوکس مینت چیست؟ محبوبیت بیشتر در زمینه دسکتاپ
4. لینوکس ردهت چیست؟ محبوبیت بیشتر در زمینه سرور
5. لینوکس دبین چیست؟ محبوبیت بیشتر در زمینه سرور
6. لینوکس اوپن سوزه چیست؟ محبوبیت بیشتر در زمینه سرور
7. لینوکس اسلک ویر چیست؟ محبوبیت بیشتر در زمینه سرور
8. لینوکس سنت اوس چیست؟ محبوبیت بیشتر در زمینه سرور
9. توزیع VMWare ( محبوبیت بیشتر در زمینه مجازی سازی )
10. لینوکس Xen چیست؟ محبوبیت در زمینه سرور و مجازی سازی

قطعا چه در این مقاله و چه در مقالات دیگر نمی توانیم تمامی توزیع های مختلف لینوکس را مورد بررسی قرار بدهیم با توجه به اینکه قصد داریم سری مقالات خود را بر اساس یک توزیع شناخته شده پیش ببریم بنابراین در این سری مقالات صرفا از یک نسخه استاندارد از لینوکس استفاده خواهیم کرد که براحتی بتوان آن را بر روی PC نصب کرد. چندین توزیع شناخته شده و مشهور در زمینه سیستم عامل های Desktop لینوکس وجود دارند. قطعا راجع به این نسخه های شناخته شده اطلاعاتی دارید

و در قسمت قبلی نیز معروف ترین های آنها را معرفی کردیم ، در واقع هر یک از اسامی که در بالا در زمینه سیستم عامل لینوکس گفته شد بر اساس نام شرکت یا سازمانی است که این توزیع را تولید کرده است . برای مثال Red Hat یک شرکت است. همانطور که گفته شد توزیع های لینوکس بسیار گسترده اند و حتی لینوکس هایی وجود دارند که بر اساس منطقه یا زبان یا کشور خاصی بومی سازی شده اند

حتی در ایران نیز ما نسخه های بومی سازی شده از همین لینوکس را داریم که بعضا برخی اوقات از آنها به عنوان سیستم عامل ملی نیز نام برده می شود در پایین لیستی از نسخه های لینوکسی که به زبان پارسی بومی سازی شده اند را به همراه توضیحات مختصری می توانید مشاهده کنید :

1. آریوس لینوکس یا Arios : آریوس از دو کلمه آریو و OS تشکیل شده‌است و آریوس را می‌توان سیستم عامل آریایی و یا سیستم‌ عاملی از ایران ترجمه کرد. آریوس یک بسته‌بندی مجدد (remix) از توزیع اوبونتو است. برنامه‌های اضافی، تقویم خورشیدی، قلمهای پارسی و اشعار شاعران ایرانی از جمله امکاناتی است که به آریوس اضافه می‌شود. آریوس تلاش می‌کند برنامه‌های نوشته شده به دست برنامه‌نویسان ایرانی را ترویج نماید. ( به نقل از ویکیپدیا فارسی )

2. پارسیدورا Parsidora : پارسیدورا یک سیستم عامل بر پایه گنو/لینوکس است که شامل مجموعه ای از آخرین نرم افزارهای آزاد و منبع باز می باشد. پارسیدورا نسخه ترکیبی و منبعث شده از فدورا است. این توزیع کاملا سازگار با فدورا است. در این توزیع سعی شده است که نیاز های کاربران فارسی زبان و ایرانیان به طور مناسبی پاسخ داده شود. پارسیدورا همیشه برای هر کسی برای هر استفاده, ویرایش و پخش آزاد است. ( به نقل از وب سایت پارسیدورا)

3. پارسیکس Parsix : نام یک توزیع زنده از گنولینوکس است که برگرفته از گنولینوکس کانوتیکس و مبتنی بر دبیان می‌باشد و از میزکار کامل گنوم به عنوان میزکار پیش‌گزیده استفاده شده‌است و کلیه بسته‌های نرم‌افزاری لازم برای یک توزیع مخصوص میزکار را داراست.علاوه بر زبان‌های متعدد، پارسیکس به‌طور پیش‌گزیده از صفحه کلید فارسی پشتیبانی کرده و می‌توانید در آن فارسی تایپ نمایید.پارسیکس را می‌توانید بر روی دیسک سخت خود نصب کرده و از آن به عنوان سیستم‌عامل کامپیوتر خود استفاده کنید. پارسیکس گنو/لینوکس ابتدا برای کاربران فارسی زبان طراحی شده‌بود ولی در حال حاضر دارای جامعه کاربری فعال از سرتاسر جهان می‌باشد. ( به نقل از ویکیپدیا فارسی)

4. لینوکس شریف : نام توزیعی دو زبانه (فارسیانگلیسی) از لینوکس است که بر پایهٔ گنولینوکس بنا شده‌است. این توزیع که در شرکت فارسی‌وب شریف با توجه به نیازهای بومی کاربران ایرانی و فارسی‌زبان تهیه شده، پس از طی مراحل آزمون نسخه‌های آزمایشی، در ۷ خرداد ۱۳۸۵ به طور رسمی در دانشگاه صنعتی شریف معرفی شد. نسخهٔ ۲ این توزیع بر پایهٔ فدورا کر ۴ بنا شده است که بنا به استانداردهای امروزین، نسخه‌ای بسیار قدیمی به حساب می‌آید. استفاده از ابزارهای قدیمی چون فایرفاکس ۱، کرنل ۲.۶.۱۶ و اپن آفیس دو ، آن را برای استفاده امروزی غیرکارامد می‌سازد.در این توزیع از محیط رومیزی گنوم که ۷۶٫۴۸ درصد آن به فارسی ترجمه شده، استفاده می‌شود. ( به نقل از ویکیپدیا فارسی )

5. سیستم عامل گیکس : سیستم عامل گیکس (Gix OS) توسط تعدادی از کاربران گیلانی و بر پایه سیستم عامل دبیان و با متد لینوکس از پایه ساخته شده است. گیکس از ترکیب سه واژه انگلیسی linux,Guilan و Geek تشکیل شده است.در تاریخ 13 مهر 1391 نسخه 9 سیستم عامل گیکس از سوی گروه کاربران گنولینوکس گیلان به طور رسمی جهت تست و استفاده گسترش دهندگان با اسم رمز وارش (به معنای: باران)در همایش اولین انتشار این سیستم عامل، در شهر رشت منتشر شد. همزمان با انتشار این سیستم عامل وبگاه آن به نشانی GixOs.ir جهت معرفی، رفع باگ، پشتیبانی و ... در دسترس کاربران قرار گرفت.سیستم عامل گیکس با ویژگی های همچون نصاب فارسی، مستندات آموزشی فارسی چند رسانه ای، استفاده از برنامه های کاربردی گنولینوکس، قلم های فارسی، تقویم فارسی، لغت نامه و ... منتشر شده است که در بین خیل عظیم نسخه های موجود برخی از ویژگی های معرفی شده، منحصر به فرد می باشد. ( به نقل از ویکیپدیا فارسی )

6. جبیر او اس Jabir OS : سیستم عامل جبیر یا جبیر او اس گنو/لینوکس یک توزیع ساده و کارامد مبتنی بر اوبونتو بوده و توسط تیمی از نوجوانان توسعه می یابد. ( به نقل از ویکیپدیا)

7. زمین Xamin : زمین، یک سیستم عامل خاص کارساز برپایه توزیع بالادست دبیان است که با توجه به نیازهای بومی و یا خاص مراکز مختلف، بومی سازی شده است. این سیستم عامل کاملا آزاد و متن باز است و به شکل آزاد و متن باز توسعه داده خواهدشد. ( به نقل از وب سایت زمین ) شما می توانید لیستی از کلیه توزیع های عمومی لینوکس را از طریق وب سایت www.distrowatch.com مشاهده کنید.

منظور از FSF و GNU در لینوکس چیست؟

اما چیزی که ما امروزه به عنوان پروژه GNU می شناسیم از سال 1983 توسط شخصی به نام ریچارد استالمن با معرفی یک سیستم عامل رایگان به نام GNU شروع شد که یک سیستم عامل شبیه به Unix بود. بعدها چیزی که امروزه ما به عنوان GNU//Linux می شناسیم در سال 1984 معرفی شد و تقریبا یکسال بعد از معرفی GNU بود که این دو چیز با هم یکپارچه شدند.

پروژه GNU در حقیقت پروژه ای است که در آن نرم افزارهای رایگان برای سیستم عامل های رایگانی مثل لینوکس طراحی و تولید می شود و بصورت کاملا رایگان برای استفاده عموم قرار می گیرند.اگر نرم افزاری توسط لیسانس یا با استفاده از نام پروژه GNU تولید شود به این معناست که شما می توانید سورس کدهای این نرم افزار را بصورت رایگان دریافت کنید ، تغییرات دلخواه خود را بر روی آن انجام دهید و یا حتی کدهای آن را بصورت دلخواه تغییر دهید.

در حال حاضر برنامه نویس ها ، شرکت ها و حتی ارگان های زیادی بر روی پروژه لینوکس کار می کنند اما در حال حاضر فقط یک محل است که بر روی پروژه GNU بصورت متمرکز کار می کند و ما آن را به عنوان Free Software Foundation یا FSF می شناسیم ، این بنیاد بیشتری ابزارهای موجود در لینوکسی که در حال حاضر استفاده می کنیم را تولید و پشتیبانی می کند ، فراموش نکنید که لینوکسی که استفاده می کنیم بدون FSF به مشکلات زیادی می خورد و به همین دلیل است که FSF باعث پیشرفت و گسترش لینوکس شده است و فلسفه لینوکس که سیستم عامل سورس باز در کنار نرم افزار سورس باز است با این بنیاد کامل می شود.

اولین هسته لینوکس در سال 1991 توسط یک فارق التحصیل دانشگاهی رشته کامپیوتر به نام لینوس توروالدز ایجاد شد و فقط یک هسته سیستم عامل بدون نرم افزار بود ، هدف اصلی لینوس توروالدز ارائه کردن یک سیستم عامل رایگان و قابل تغییر بود اما برای این سیستم عامل نرم افزار نیز لازم بود و در آن زمان نرم افزار رایگان چندان عمومیت نداشت و در همین موقع بود که او با ریچارد استالمن همکار شد ، این شروع پروژه GNU//Linux بود ، یعنی سیستم عامل رایگان در کنار نرم افزار رایگان قرار گرفت.

بنیاد نرم افزارهای رایگان یا همان Free Software Foundation در سال 1985 شروع به کار کرد. FSF به کاربران این اجازه را می داد که بتوانند نرم افزارهای کامپیوتری را بصورت رایگان استفاده کنند ، کپی کنند ، تغییر دهند و در نهایت توزیع کنند. FSF به شدت باعث ترویج داده شدن فرهنگ تولید و توسعه نرم افزارهای رایگان و آزاد متن که در اصطلاح Open Source گفته می شوند شد و امروزه شاهد این هستیم که بیشتر نرم افزارهایی که برای لینوکس نوشته می شوند از طریق این بنیاد و تحت پروژه GNU//Linux معرفی می شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص FSF و GNU می توانید به وب سایت های www.gnu.org و www.fsf.org مراجعه کنید.

واژه Free یا آزاد در Free Software یا نرم افزار آزاد در حقیقت به معنی اختیار است نه قیمت ، شاید اگر بخواهیم واژه آزاد متن را استفاده کنیم بهترین مثال برای درک آن سخنرانی آزاد است که شما اختیار دارید راجع به هر چیزی که دوست دارید صحبت کنید. Free در واژه Free Software در واقع به این معنی است که شما در اجرا کردن ، کپی کردن ، توزیع کردن ، تغییر دادن و توسعه دادن یک نرم افزار اختیار کامل دارید. البته بد نیست نگاهی به مقاله خودم به نام تفاوت بین Freeware و Open Source بیندازید تا تفاوت این دو مفهوم را نیز بهتر درک کنید ، در هر صورت آزادی نرم افزار یا Free Software به چهار نوع آزادی و اختیار در حوزه تولید نرم افزار اشاره می کند که به ترتیب زیر هستند :

• آزادی شماره 0 : آزادی و اختیار کامل در اجرای نرم افزار با هر هدفی ( حتی اهداف مخرب )
• آزادی شماره 1 : آزادی و اختیار کامل در خصوص مطالعه در خصوص نحوه اجرای یک نرم افزار و تغییر دادن آن بر اساس نیاز خود ، طبیعی است که برای داشتن آزادی شماره 1 در این بنیاد دسترسی به سورس کدهای نرم افزار یک پیش شرط است.
• آزادی شماره 2 : آزادی و اختیار کامل برای توزیع کپی های نرم افزار برای دیگران
• آزادی شماره 3 : آزادی و اختیار کامل برای توسعه نرم افزار و ارائه کردن نسخه تغییر یافته نرم افزار برای عموم ، طبیعی است برای این موضوع نیز داشتن دسترسی کامل به سورس کدهای نرم افزار یک پیش شرط است

تا اینجا فکر می کنم تا حدودی مفهوم GNU را درک کرده باشید ، امیدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد ، بحث در این خصوص بسیار زیاد است و دوستان زیادی هستند که تجریبات و اطلاعات بسیار مفیدی در این خصوص دارند ، امیدوارم بتوانیم ما نیز مانند پروژه GNU یک پروژه ایرانی GNU در توسینسو در آینده ایجاد کنیم ، خوشحال می شویم در ادامه از نظرات شما عزیزان استفاده کنیم.